Piri Reis Hakkında
Gerçek adı Muhiddin Pîrî olan Pîrî Reis, 1465’te Gelibolu’da doğdu. Ünlü bir denizci olan Pîrî Reis, ilk kez 1481 yılında denizcilik faaliyetlerine başladı. 1493 yılına gelindiğinde Akdeniz’deki Türk hâkimiyetini güçlendirdi. 1513’te Pîrî Reis tarafından çizilen ve
bilim dünyasında apayrı bir yer edinen dünya haritası, haritacılıkta başyapıt olarak kabul ediliyor. Bu harita, çizmiş olduğu diğer haritalar ile birlikte Topkapı Sarayı’nda (İstanbul) bulunmaktadır. Pîrî Reis, dünya haritasını çizerken başta Kristof Kolomb ve İskenderiye Kütüphanesi olmak üzere 30 farklı kaynaktan yararlanmıştır. Bu haritada Antarktika’nın iç kesimlerine, Karayipler ve Güney Amerika’ya ait doğru bilgilerin de yer alması dönemin harita çizim imkânları düşünüldüğünde oldukça dikkat çekicidir.
Ne yazık ki 1528 yılında çizdiği ikinci dünya haritasının da ilkinde olduğu gibi sadece bir parçası günümüze ulaşabilmiştir. Tarihe mal olan büyük Türk denizcisi ve coğrafyacısı Pîrî Reis için 2013, adının altın harfl erle yazıldığı bir yıl oldu. UNESCO (Birleşmiş Milletler Eğitim, Kültür ve Bilim Örgütü), 2013’ü Pîrî Reis Yılı ilan etti.
“Ne ilim vardır ki olsun sonu; ne insan vardır ki olmasın kusuru.” Pîrî Reis
Piri Reis Kimdir?
Piri Reis, 16. yüzyılda yaşamış Osmanlı denizci, haritacı ve kartograf’tır. Asıl adı Ahmed Muhiddin Paşa olan Piri Reis, 1465 yılında Gelibolu’da doğdu. 1554 yılında İstanbul’da hayatını kaybetti. Piri Reis’in en önemli eseri, 1513 yılında çizdiği dünya haritasıdır. Bu harita, o dönemde bilinen dünya coğrafyasını göstermektedir. Özellikle Amerika kıtasının keşfinden önceki dönemde çizilmiş en önemli haritalardan biri olarak kabul edilir. Ayrıca, Piri Reis’in “Kitab-ı Bahriye” adlı denizcilik kitabı da Osmanlı döneminde denizcilerin başvurduğu önemli kaynaklardan biridir.
Piri Reis’in hayatı hakkında bilinenler arasında, babasının da denizci olduğu. Aynı zamanda Piri Reis’in küçük yaşlardan itibaren denizcilik eğitimi almaya başladığı yer alır. Genç yaşta denizci olarak çeşitli seferlere katılan Piri Reis, zamanla Osmanlı donanmasında yüksek rütbeye sahip oldu ve hatta kısa bir süre için kaptan-ı derya (donanma komutanı) olarak görev yaptı.
Piri Reis’in harita ve kartografi çalışmaları ise özellikle 16. yüzyılın başlarında hız kazandı. 1513 yılında çizdiği dünya haritası, döneminde büyük ilgi gördü ve Avrupa’da da tanındı. Ayrıca, 1528 yılında “Kitab-ı Bahriye” adlı denizcilik kitabını tamamladı. Osmanlı donanmasında çalışan denizcilerin kullanımına sundu.
Piri Reis’in dünya haritası, özellikle Amerika kıtası ve çevresini oldukça doğru bir şekilde göstermesiyle dikkat çekiyor. Bazı tarihçiler, Piri Reis’in bu haritasında Amerika kıtasının keşfinden önceki dönemde bilinen bazı haritalardan ve kaynaklardan yararlandığını düşünüyorlar. Ancak Piri Reis’in haritasının o dönemdeki dünya coğrafyası hakkında önemli kaynak olduğu kabul ediliyor.
Piri Reis’in çalışmaları, özellikle denizcilik, coğrafya ve tarih alanlarında halen ilgiyle incelenmektedir. Ayrıca, Türkiye’deki birçok müzede ve kütüphanede, Piri Reis’e ait eserlerin orijinal ya da kopyaları bulunmaktadır.