Dünyanın Güneş çevresindeki dönüşüne yıllık hareket veya Dünyanın dolanma hareketi denir.
Dünya Güneş çevresinde, doğudan batıya doğru elips biçiminde bir yörüngede hareket eder. Dünyanın Güneş etrafındaki bir dönüşü 365 gün ve yaklaşık bir saat sürer. Bu yüzden her dördüncü yıl artık yıldır ve Şubat ayının 29, yılın ise 366 günü vardır.
Dünya, Güneşin etrafında ortalama olarak saniyede 30 km hızla, yörünge veya elips denilen, eliptik bir yolda hareket eder. Yörünge yaklaşık 940 milyon kilometrelik bir uzunluğa sahiptir. Dünya ekseni ile yörünge arasındaki açı her zaman 66°33 derecedir. Dünya Güneşe daha yakın olduğu zaman onun çekici gücü nedeniyle daha hızlı hareket eder.
Dünyanın Dolanma Hareketinin Sonuçları
Görünüşte, Güneş yıl boyunca her gün Dünyanın ufuk çizgisinde yükselerek alçalır.
Daha doğrusu, Dünyanın Güneş etrafındaki gerçek yıllık hareketi ve hayali eksenin yörüngeye doğru, yatış açısı sayesinde: Dünya’da gece ve gündüzün eşit olmayan uzunluğu, değişen mevsimler ve birden fazla iklim kuşağı meydana geliyor.
Gece ve Gündüzün Eşit Olmayan Uzunluğu
Güneş gün boyunca gökyüzünde hareket eder. Yılın kış döneminde kuzey yarım kürede Güneş, ufuk düzleminin az üzerinde bulunur. Güneş ışınlarının günlük geliş açısı eğiktir, sıcaklık düşük, günler kısa ve geceler uzundur.
Yaz aylarında kuzey yarım kürede Güneş, ufuk düzleminden çok yüksektedir ve Güneş ışınları dik açıdan düşer, sıcaklık yüksek, günler uzun, geceler kısadır. Yılda sadece iki kez, 21 Mart ve 23 Eylül tarihlerinde Güneş Ekvator’un zirvesinde bulunduğu zaman, Güneş ışınları kuzey ve güney yarım kürelerini aynı derecede aydınlatır ve ısıtır, gün ve gece 12’şer saat sürer.
Değişen Mevsimler
Mevsimler, gün ile gecenin süresi ve hava sıcaklığındaki farklar açısından birbirinden farklıdır.
- 21 Mart’ta Güneş ışınları Ekvator’a dik açıdan düşer. Kuzey ve Güney yarımküre eşit aydınlıktadır. Gün ve gecenin süreleri eşittir. Bu tarihte Kuzey yarımkürede ilkbahar ekinoksu, Güney yarımkürede sonbahar ekinoksu meydana gelir. Güney yarımkürede sonbahar, Kuzey yarımkürede ilkbahar başlar. Bu tarihte Güneş görünüşte Kuzeye doğru hareket eder ve Kuzey yarımküreyi giderek daha çok, Güney yarımküreyi ise giderek daha az aydınlatır.
- 22 Haziran’da Güneş ışınları Kuzey dönencenin zirvesindedir ve 23° ve 27° derecede Bu tarihte Kuzey yarımkürede ilkbahar biter ve yaz başlar. Güney yarımkürede ise sonbahar biter ve kış başlar. Kuzey yarımkürede günler uzun, geceler kısa ve sıcaklıklar yüksektir. Güney yarımkürede günler kısa, geceler uzun ve sıcaklık daha düşüktür. Bu tarihte Güneş görünüşte Güneye, Ekvator’a doğru iner, böylece Kuzey yarımkürede gün kısalmaya başlar.
- 23 Eylül’de Güneş, Ekvator’un Bu tarihte Kuzey yarımkürede sonbahar, Güney yarımkürede ilkbahar başlıyor. Her iki yarımkürede gün ve gece 12’şer saat sürer. Bu tarihten itibaren Güneş görünüşte Güneye doğru iner, Kuzey yarımkürede gün kısalır, geceler uzar. Güney yarımkürede ise günlerin süresi uzar, geceler kısalır. Bu, 22 Aralık’ta da böyledir.
- 22 Aralık’ta Güneş Güney dönence’nin zirvesindedir ve 23° ve 27° derecede bulunur. Bu tarihte Kuzey yarımkürede yaz, Güney yarımkürede kış başlar. Kuzey kutup’ta kutup gecesi, güneyde ise kutup günü vardır. Bu tarihten itibaren Güneş görünüşte Kuzeye, Ekvator’a doğru yükselir, böylece Güney yarımkürede gün kısalmaya başlar.
Bu yazıda dünyanın dolanma hareketi ve dünyanın dolanma hareketinin sonuçları konularına değinildi. Lütfen dünyanın dolanma hareketi konusundaki fikirlerinizi yorum kısmından bizimle paylaşınız.