Türkiye’nin Boyutları, Alanı ve Nüfusu

Türkiye’nin genel görünümü, doğu-batı doğrultusunda uzanan ve boyu 1600 km eni de 600 km kadar olan bir dikdörtgen biçimindedir. Ama bu mesafeler yurdumuzun biçimi nedeniyle yer yer değişir.

Bu durum, ülke şeklinin, geometrik anlamda bir dikdörtgen olmasını önlemiştir. Yurdumuzun ortasından geçen 39º paraleli üzerinde 1 derecelik yayın uzunluğu yaklaşık 86 kilometredir. Buna göre Türkiye’nin batı (Baba Burnu) ve Doğu (Dil Ucu) uçları arasındaki uzaklık 86 x 19 = 1634 km’dir.

Oysa Çeşme-Kapıköy (Heretli, Türkiye-İran sınırında Kotur girişine 100 m) arasında bu uzunluk 1520 km’ye düşer (Doğanay, 1997: 89).

Topraklarımızın en kuzey uç noktası (Sinop’ta İnce Burun, 42º 06’ kuzey enlemi) ile Akdeniz’de en güney uç noktası olan Anamur Burnu (36º 01’ kuzey enlemi) arasında ise 666 km’lik bir uzaklık bulunmaktadır. Bu değerler, Mürşitpınar (Suriye sınırında)-Giresun (Karadeniz kıyısında) arasında 500 km, Samsun-Topraktutan Köyü (Beysun) arasında 600 km ve Antalya-Karasu arasında ise 475 km kadardır.

Türkiye’nin matematik konumu ve boyutları
Türkiye’nin matematik konumu ve boyutları

Türkiye’nin alanı, farklı kaynaklarda değişik değerler olarak verilmektedir. Ancak, en yeni değerler olduğu kabul edilen verilere göre Türkiye’nin alanı izdüşüm alanı olarak 779.452 km², yüzeyindeki tüm eğimli alanlarla birlikte gerçek alan olarak ise 814.576 km² kabul edilmektedir (DİE, 1997: 5).

İzdüşüm alanı olarak hesaplanan yüz ölçümünün yaklaşık % 97’sini oluşturan 755.688 km²’si Asya toprakları (Anadolu kesimi), yaklaşık % 3’ünü oluşturan 23.764 km²si de Avrupa toprakları (Trakya kesimi) üstündedir.

Gerçek yüzölçüm olarak verilen alanın ise 790.200 km²’si Asya’da, 24.378 km²’si ise Avrupa’dadır. Doğal göllerimiz yaklaşık 9464 km²’lik bir alanı kaplamaktadır. Yapay göllerin yüzölçümü ise 3251 km²’dir (DİE, 1997: 14). Akarsu yatakları da dikkate alınırsa, Türkiye’de akarsu ve göllerin toplam yüzeyi 15.000 km²’yi bulur (Doğanay, 1997: 92).

Bugün dünya karalar alanının yerleşilmiş olan yaklaşık 134,6 milyon km²’lik bir kesimi üzerinde 194 bağımsız ülke vardır. Bu iki rakam birbirine oranlanırsa her ülkeye hemen hemen 693.814 km² saha isabet etmektedir.

Türkiye’nin yüzölçümü ise bu aritmetik ortalamaya yakındır. Buna göre Türkiye’nin orta büyüklükte bir ülke olduğu söylenebilir. Dünya ülkeleri arasında ülkemiz toprak genişliği bakımından 32. sırada gelir. Ancak kıyaslama, Avrupa ve Ortadoğu ülkeleri esas alınarak yapılırsa, Türkiye’nin alan bakımından Avrupa ve Ortadoğu ülkeleri arasında ön sıralarda yer aldığı anlaşılır.

Gerçekten alan bakımından Türkiye, Rusya Federasyonu hariç, Avrupa ülkelerinin her birinden daha büyük bir ülkedir. Danimarka (43.000 km²), Hollanda (41.000 km²), İsviçre (41.000 km²) ve Belçika (31.000 km²) gibi bazı Avrupa ülkelerinin alanları ise belki Konya ilimizle (41.464 km²) karşılaştırılabilir. Ortadoğu ülkeleri arasında ise Suudi Arabistan (2,1 milyon km²), İran (1,6 milyon km²), Mısır (1 milyon km²) hariç, bu bölgedeki 16 bağımsız ülkenin, toprakları en geniş dördüncü ülkesidir. Yine 15 kadar Akdeniz havzası ülkesi arasında Cezayir (2,4 milyon km²), Libya (1,7 milyon km²) ve Mısır’dan sonra Türkiye, dördüncü sırada yer alır.

Türkiye’nin alanı, sınır komşularımız olan sekiz ülkeden İran hariç, diğerlerinden daha büyüktür. Hatta Irak (438.446 km²), Suriye (185.180 km²), Yunanistan (131.944 km²) ve Bulgaristan (110.912 km²) gibi beş ülkenin toplan alanı 866.482 km² olup, Türkiye’nin gerçek alanından, ancak 51.904 km²’lik, yani % 6 oranında bir fazlalık gösterir.

2006 yılı tahminlerine göre Türkiye’nin nüfusu 73,3 milyondur (DİE tahminleri). Ülkemizin nüfusu, dünya nüfusunun % 1,1 kadarını oluşturmakta olup, nüfus miktarı açısından Türkiye, dünyada 16. sırada yer almaktadır. 46 Avrupa ülkesi arasında Türkiye, bu bakımından Rusya Federasyonu ve Almanya’dan sonra üçüncü sırada gelmektedir. Komşuları arasında ise nüfusu en kalabalık olanıdır. İran’ın nüfusu hemen hemen Türkiye kadardır. Nüfusumuz, diğer komşularımızın nüfuslarının toplamına eşittir.

Yorum yapın