Dünya Ortak Miras Alanları; Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü UNESCO’ya bağlı Dünya Mirası Komitesi tarafından belirlenir. Bu programın amacı, insanlık tarihinin ortak mirası olan kültürel ve doğal unsurları koruma altına almak, bu unsurları gelecek nesillere emanet edebilmektir. UNESCO, ekonomik açıdan kalkınmamış ülkelerde belirlenen miras alanlarının korunması için hükûmetlere maddi destekler de sağlamaktadır. Dünya miras alanlarının her biri, sınırları içerisinde bulunduğu ülkenin mülküdür. Ancak bu miras alanlarının korunması, tüm ulusların ortak sorumluluğu olarak kabul edilmektedir. UNESCO’nun 2015 yılı sonu itibarıyla yayınladığı Dünya Ortak Miras Alanlarının sayısı 1031’dir (Tablo 5.5).
Dünya Ortak Miras Alanlarının %77’sini kültürel miras alanları, %20’sini doğal miras alanları, %3’ünü ise karma alanlar oluşturmaktadır. Miras alanlarının bölgelere dağılışına baktığımızda ise yarıya yakınının Avrupa ve Kuzey Amerika’da toplanmış olduğunu söyleyebiliriz. Bu durumun nedenleri, Avrupa’nın tarihin hemen her döneminde önemli medeniyetlerin ve krallıkların kurulduğu kıtalardan biri olması ve bu medeniyetler ile krallıklara ait eserlerin çok iyi korunmuş olmasıdır (Fotoğraf 5.4).
Kuzey Amerika Kıtası ise çok geniş alanlarda hiç bozulmadan ya da çok az değişikliğe uğrayarak günümüze kadar ulaşan doğal alanlara ve ilginç yeryüzü şekillerine sahiptir.
2015 yılı itibarıyla Dünya üzerinde en fazla ortak miras alanına sahip olan ülke İtalya’dır. Bu ülke toplam 50 ortak miras alanına sahiptir. Çin 47, İspanya 44, Fransa 39, Almanya 39, Meksika 32, Hindistan 32, Birleşik Krallık 28, Rusya 26, Amerika Birleşik Devletleri ise 22 ortak miras alanı ile ilk on ülkeyi meydana getirmektedir. Türkiye ise 16 ortak miras alanı bu listenin yirminci sırasında yer almaktadır.
Dünya Kültür Mirası Alanları anıtlar, binalar, kaleler, şatolar, tarihî ve dinî yapılar, tarihî şehir merkezleri ile antik şehirler gibi beşerî unsurlardan oluşur. Dünya’nın tanınmış kültür mirası alanlarından bazıları Hindistan’daki Taj Mahal (Fotoğraf 5.5), İran’daki Persepolis Antik Kenti, İtalya’daki Roma tarihî kent merkezi, Meksika’daki Chicen Itza (Çiçen İtza) Piramitleri, Kamboçya’daki Angkor Tapınakları, Rusya’daki St. Petersburg (Sen Petersburg) Bazilikası, Çin Seddi, Bangladeş’teki Bagerhat Camisi’dir. Türkiye’nin Dünya Kültür Mirası Alanları ise İstanbul Tarihî Yarımadası, Divriği Ulu Cami, Hattuşaş Antik Kenti, Nemrut Dağı Heykelleri, Letoon Antik Kenti, Safranbolu Tarihî Kent Merkezi ve Evleri, Truva Antik Kenti, Selimiye Camisi, Çatalhöyük, Bursa Cumalıkızık Köyü, Diyarbakır Surları, Ani Harabeleri, Perge ve Efes Antik Kentleridir.
Dünya Doğal Miras Alanları ormanlar, göller, nehirler, adalar ve dağlar ile nesli tükenmeye yüz tutmuş bitkiler ve hayvanların yaşadığı bölgelerden oluşur. Dünya’nın önemli doğal miras alanlarından bazıları, Arjantin’deki İguazu Çağlayanları (Fotoğraf 5.6) ile Los Glaciares (Los Gılasiyares) Buzulları, Avustralya’daki Uluru Kayası, Büyük Bariyer Mercan Resifi ile Tasmanya Adası, Ekvador’a bağlı Galapagos Adası, Norveç’teki Geiranger Fiyordu, Rusya’daki Kamçatka Volkanik Dağları ve Malavi’deki Malavi Gölü’dür.
Dünya Karma Miras Alanları ise, hem doğal hem de kültürel özelliklere aynı anda sahip olan bölgelerden oluşmaktadır. Dünya’nın tanınmış karma miras alanlarından bazıları Peru’daki Machu Picchu (Maçu Piçu) bölgesi (Fotoğraf 5.7), Şili’ye bağlı Paskalya Adası ve Rapa Nui Heykelleri, Çin’deki Huangshan (Huvangşan) Dağlık Bölgesi ve İsveç’teki Laponya Bölgesi’dir. Türkiye’deki Dünya Karma Miras Alanları ise hem doğal yapısı hem de kaya içi yerleşmeleri ile ünlü olan Kapadokya Bölgesi ile Pamukkale Travertenleri (Hierapolis)’dir.