Enerji Nakil Hatları
Günümüzde petrol ve doğal gaz en önemli enerji kaynaklarıdır. Bu ürünlerin karayoluyla taşınması hem güç hem de çok masraflıdır. Özellikle doğal gazın taşınması için önce sıvılaştırılması, taşındıktan sonra kullanılabilmesi için tekrar gaz hâline dönüştürülmesi gerekir. Bu işlemler, doğal gazın maliyetini artırmaktadır. Bu nedenle doğal gazın boru hatlarıyla taşınması daha ekonomiktir (6.22. Fotoğraf). Petrol, daha çok deniz yoluyla taşınmaktadır (6.23.Fotoğraf).
Özellikle deniz aşırı ülkelere gerçekleştirilen petrol taşımacılığında (6.6.Harita) tanker gemilerin payı çok fazladır. Üretici ve tüketici bölge arasında petrol ve doğal gaz taşıması teknik olarak birbirinden farklıdır. Petrol, kıyılara boru hatlarıyla taşınmakta, buralardan da deniz tankerlerine yüklenmektedir. ABD, Avrupa ve Japonya gibi ülkeler petrolü deniz yoluyla taşımaktadırlar. Avrupa ve Amerika’ya Orta Doğu’dan gidecek olan petrolün, Hürmüz Boğazı, Babül Mendep Boğazı, Kızıldeniz ve Süveyş Kanalı üzerinden Akdeniz’e ulaştırılması bu bölgelerin stratejik önemini artırmıştır.
Rusya Federasyonu, Nijerya ve Venezuella petrol ihraç eden, dolayısıyla enerji taşımacılığının yapıldığı önemli ülkelerdendir. Günümüzde petrol ve doğal gaz gibi enerji kaynaklarına sahip olmak, üretim ve dağıtımını kontrol altında tutmak, özellikle gelişmiş ülkelerin temel amaçlarından biridir. Sanayide kullanılan enerjinin temel kaynağı petrol ve doğal gaz olduğundan kişi
başına düşen enerji tüketimi ülkelerin gelişmişlik düzeylerini göstermektedir.
Petrolün tankerlerle taşınması çevre açısından önemli tehlikeler oluşturmaktadır. Meydana gelen tanker kazaları sonucunda geniş alanlara yayılan petrol çevreye büyük zararlar vermektedir. Çevre açısından tehlike oluşturması ve taşıma maliyeti, petrolün boru hatlarıyla taşınmasını gerekli kılmıştır. Bu nedenle birçok yere petrol boru hatları döşenmiş, bazı yerler için de projeler hazırlanmıştır.
Petrole göre daha masraflı olduğu için doğal gazın taşınması daha çok, boru hatlarıyla yapılmaktadır. Türkiye, konumundan dolayı doğal gaz ve petrolün taşınma bölgeleri arasında kavşak görevi görmektedir. Dünyanın birçok yerinde doğal gaz ve petrol üretim ve tüketim alanları arasında boru hatları yapılmış veya yapımı planlanmıştır.
Bunlardan bazıları şunlardır:
• Rusya-Almanya Doğal Gaz Boru Hattı
• Rusya-Çin-Japonya Petrol Boru Hattı
• İran-Türkiye Doğal Gaz Boru Hattı
• İran-Pakistan-Hindistan Doğal Gaz Boru Hattı
• Bolivya-Brezilya Doğal Gaz Boru Hattı