İç Ticaret Nedir?

Türkiye’nin iç bölgeleri ile kıyı bölgeleri arasında tarımsal faaliyetler bakımından belirgin farklılıklar söz konusudur. Kıyı bölgelerinde sanayi bitkileri, meyve ve sebze üretimi fazla iken iç bölgelerde daha çok tahıl yetiştirilir. Türkiye’de ulaşım ağının gelişmesine bağlı olarak ticaret de hızla gelişmekte, kısa sürede tüketilmediği zaman bozulabilen tarım ürünleri hemen her yere kolaylıkla ve çok kısa bir zaman içinde ulaştırılabilmektedir. Ülkemizde hayvancılık bakımından bölgeler arasında önemli farklılıkların bulunması ticareti geliştirmektedir. Örneğin Doğu ve Kuzey Anadolu’da büyükbaş, Orta Anadolu’da ise küçükbaş hayvancılık gelişmiştir. Buralarda üretilen hayvansal ürünler, bölge içinde ve hayvancılığın az gelişmiş olduğu diğer bölgelerde satılmaktadır. Ayrıca balıkçılığın daha çok Karadeniz kıyılarımızda yapılması, bu bölgede balık ticaretinin gelişmesini sağlamıştır.

Türkiye, yeraltı kaynakları bakımından da farklı özellikteki alanlara sahiptir. Ereğli, Karabük ve İskenderun demir çelik; Seydişehir alüminyum; Samsun bakır; Konya tuz; Afyonkarahisar mermer (4.24. Fotoğraf); Eskişehir lüle taşı (4.25.Fotoğraf); Zonguldak kömür üretiminde; Batman, Mersin, İzmir, İzmit ve Kırıkkale ise petrol ürünlerinin üretiminde önemli bir yere sahip olan merkezlerdir. Ayrıca Aksu (Giresun), Çaycuma (Zonguldak), Taşköprü (Kastamonu), İzmit, Dalaman (Muğla) ve Taşucu (Mersin) kâğıt üretiminin gerçekleştirildiği başlıca yerlerdir. Buralarda üretilen ürünler Türkiye’nin her tarafına dağılmaktadır.

Görüldüğü gibi ekonomik etkinlikler yönünden bölgeler arasında önemli farklılıklar vardır. Bu farklılıklar, ticaretin gelişmesini de sağlamıştır. Ana üretim yerleri aynı zamanda önemli ticaret merkezleridir. Türkiye’de ticareti etkileyen faktörlerden biri de nüfus dağılışıdır. Alıcı kitleyi oluşturan nüfusun yoğun olduğu yerlerde ticaret daha fazla gelişmiştir. Ticaret, daha çok büyük toptancılar ve kooperatifler aracılığıyla gerçekleştirilmektedir. Toptancılar, üreticiden aldıkları malları perakende satış merkezleri olan bakkal, manav, kasap ve bayilere dağıtır. Ticarette önemli bir yere sahip olan kooperatifler ise tüketici ve üretici kooperatifleri olmak üzere iki gruba ayrılır. Her iki kooperatif türünün de ortak özelliği, alınacak ya da satılacak malların en uygun koşullarla pazarlanmasıdır. Bazı malların alınıp satıldığı borsalar da önemli ticari kuruluşlardır. Borsalarda; tarım ürünleri, dayanıklı tüketim malları, tekstil ürünleri vb. mallar alınıp satılır. İstanbul’daki “Borsa İstanbul”da ise büyük şirketlerin hisseleri alınıp satılmaktadır. Ülkemizde Et ve Süt Kurumu ile Toprak Mahsulleri Ofisi de önemli ticari kuruluşlardır. Bu kuruluşlar, üreticiden aldıkları malları uygun fiyatlarla tüketiciye satmaktadırlar. Bakkal, kasap, manav vb. merkezler küçük ticari kuruluşlardır. Ayrıca günümüzde market ve süpermarket gibi daha büyük satış merkezleri de açılmaktadır.

Türkiye’nin en önemli ticaret merkezleri büyük şehirlerdir. Başta İstanbul olmak üzere İzmir, Ankara, Bursa, Adana, Gaziantep ve Kayseri gibi büyük şehirler, Türkiye ticaretinin büyük bir kısmını gerçekleştirmektedir.

Türkiye’nin en önemli ticaret merkezleri büyük şehirlerdir. Başta İstanbul olmak üzere İzmir, Ankara, Bursa, Adana, Gaziantep ve Kayseri gibi büyük şehirler, Türkiye ticaretinin büyük bir kısmını gerçekleştirmektedir.

Türkiye’nin en büyük ticaret merkezi İstanbul’dur. Bu kentin kara, deniz, demir ve havayolu ile Türkiye’nin her yeriyle bağlantısı vardır. İthal edilen ürünlerin büyük bir kısmı İstanbul’a gelmekte, buradan Türkiye’ye dağıtılmaktadır. Nüfus yoğunluğu fazla olan bu kent, büyük bir tüketici kitlesini de bünyesinde barındırmaktadır. Ayrıca sanayi merkezlerinin büyük bir kısmının burada toplanması kentin ticari önemini artırmıştır.

Borsa İstanbul (4.26.Fotoğraf), toptancı hali ve ticaret borsası ticaretle ilgili önemli kuruluşlardır.

İstanbul’dan sonra en önemli ticaret merkezi İzmir’dir (4.27.Fotoğraf). Bu merkez, hem tarımsal ürünlerin hem de sanayi ürünlerinin üretiminde önemli bir yere sahiptir. Ayrıca gelişmiş bir limana sahip olması da İzmir’i önemli bir ticaret kenti hâline getirmiştir. Burada üretilen ürünlerin büyük bir kısmı dış pazarlara sunulmaktadır. Türkiye’nin üzüm ve incir ihracatının tamamı bu merkezden gerçekleştirilmektedir. Türkiye’nin pamuk ihracatının yarısı, tütün ihracatının ise 3/4’ü İzmir Limanı’ndan yapılmaktadır. İzmir Ticaret Borsası, İstanbul’dan sonra ülkemizin ikinci büyük borsasıdır.

Ankara, Bursa, Konya, Adana, Gaziantep ve Kayseri gibi büyük şehirler de önemli üretim ve tüketim alanı olduklarından aynı zamanda önemli ticaret merkezleridir. Ülkemizde iç ticarette önemli bir yere sahip olan etmenlerden biri de sanayi ve madencilik bölgeleridir.

Türkiye’de bazı yerler sanayi ve madenciliğin yoğunluk kazandığı alanlardır. İstanbul ile Adapazarı arası Türkiye’nin en önemli sanayi alanıdır. Zonguldak, Ereğli ve Karabük çevresi ise Türkiye’nin en önemli taş kömürü yatağının bulunduğu yöredir. Bu yörede aynı zamanda demir çelik fabrikaları bulunmaktadır. Sanayi ve madencilik merkezleri, Türkiye’nin önemli ticari alanlarıdır. Bu yerlerde üretilen ürünler Türkiye’nin her yerine dağıtılmaktadır.

Türkiye’nin önemli ticaret merkezlerinden biri de turistik alanlardır. Antalya, İzmir ve Muğla çevresindeki turistik alanlar, yaz döneminde önemli birer ticaret merkezi hâline gelmektedir. Konaklama hizmetlerinin yanı sıra bu yerlerde ticaret de gelişmektedir. Türkiye’deki bazı tarım alanları önemli ticaret merkezleridir. Karadeniz’de çay ve fındık üretilen yerlerde ticaret gelişmiştir. Akdeniz kıyılarında sebze ve turunçgiller, Ege kıyılarında zeytin, üzüm, incir, tütün üretilen yerler ile Orta Anadolu’da buğday üretim yerleri önemli ticaret merkezleridir. Bu yerlerde üretilen ürünler Türkiye’nin dört bir tarafına dağıtılmaktadır.

Büyük kentlerde yılın belirli dönemlerinde açılan fuarlar, ticari açıdan büyük önem taşır. Bu fuarlardan en önemlisi, hem ulusal hem de uluslararası ticaret açısından büyük önem taşıyan İzmir Enternasyonal Fuarı’dır. Yılın belirli dönemlerinde birçok küçük kentte kurulan panayırlar da ticaretin canlanmasını sağlamaktadır. Üreticilerin tüketiciyle doğrudan karşılaştığı yerler genellikle pazarlardır. Haller ise şehirlere gelen sebze ve meyvelerin toplandığı alanlardır. Manav, bakkal ve market gibi ticaret birimleri ihtiyaçları olan ürünleri hallerden almaktadırlar.