İnsanların en temel ihtiyaçlarından bir tanesi barınmadır. Bu ihtiyacı gidermek için oluşturulan yapılara mesken denir. Meskenler yerleşmelerin çekirdeğini oluşturur. Çevresel faktörlere bağlı olarak oluşturulan meskenler bir araya gelerek yerleşme birimleri meydana gelir. İnsanların fiziki çevreyi en fazla değişime uğrattığı yerler yerleşim alanlarıdır. Bu alanları inceleyen bilim dalı ise coğrafyanın önemli alt dallarından birisi olan yerleşme coğrafyasıdır. Yerleşme coğrafyası, belli bir süreç içinde insanların ortaya çıkardığı yerleşmelerin kökenlerini, gelişim ve değişimlerini, kuruluş yeri özelliklerini, görünümlerini, işlevlerini ve dağılışını inceler. Türkiye’de nüfusun ve yerleşmelerin alansal dağılışına bakıldığında ilk dikkati çeken özellik dağılımın düzenli olmadığıdır. Bu durum doğal çevreye göre şekillenmiştir. Yerleşme ve nüfusun dağılışı üzerinde etkili olan coğrafi faktörleri fiziki (doğal) ve beşerî faktörler olarak iki başlık altında toplayabiliriz (Tablo7. 1).
2 İSTANBUL
• Yeryüzü şekilleri sadedir.
• İklim özellikleri insan yaşamına ve faaliyetlerine uygundur.
• Tarih boyunca birçok medeniyete başkentlik yapmıştır.
• Ulaşım, ticaret, sanayi, turizm gibi fonksiyonları gelişmiştir. Bu gibi özellliklerinden dolayı İstanbul ülkemizin en yoğun nüfuslu şehridir.
1 ZONGULDAK
Maden ve enerji kaynakları, kullanılmaya başlandığından bu yana yerleşmelerin kurulmasında ve gelişmesinde etkili olmuştur. Zonguldak taş kömürü çıkarımına bağlı olarak gelişen bir şehrimizdir. Nüfus yoğunluğu fazladır.
3 MENTEŞE YÖRESİ
Ülkemizde sıcaklık ve yağış şartları uygun olmasına rağmen nüfusu az olan alanlarımız da vardır. Güney Ege kıyılarında yer alan Menteşe Yöresi bu duruma en iyi örneklerden biridir. Bu yörede yükseltinin ve eğimin fazla olması tarım alanlarını azaltmıştır, ulaşımı güçleştirmiştir. Buna bağlı olarak geçim kaynakları azalmış ve yerleşim alanları sınırlanmıştır.
4 ANTALYA
Akdeniz ikliminin elverişli şartları, doğal güzellikleri ve tarihî zenginlikleri, turizmin gelişmesini sağlamıştır. İklim koşullarının elverişli olmasına bağlı olarak tarım oldukça gelişmiştir. Bundan dolayı Antalya göç alan ve yoğun nüfuslu şehirlerimize örnektir.
5 ÇUKUROVA (ADANA)
Seyhan ve Ceyhan nehirlerinin oluşturduğu büyük ve verimli delta ovasına sahiptir. Mersin ve İskenderun limanlarına komşudur. İç kesimlere geçitlerle ulaşım sağlanır. İklim koşulları elverişlidir. Tarım, ticaret, sanayi ve hizmet sektörleri gelişmiştir ve bu yüzden yoğun nüfusludur.
9 GÜMÜŞHANE
• Oldukça engebeli bir yapıya sahip olan Gümüşhane çevresinin yeryüzü şekillerini; dağlar, platolar, ovalar, parçalanmış dağınık düzlükler oluşturur.
• Gümüşhane’de karasal iklim görülür.
Kurak iklim şartlarında yapılan tahıl tarımı yaygındır.
• Nüfusu 172.034’tür. Nüfus yoğunluğu azdır.
8 TRABZON
• Trabzon-İran transit yolunun başlangıcında yer alan Trabzon, önemli ve büyük bir limana sahiptir.
• Trabzon-Sarp arasında yer alan sahil yolu, doğu-batı yönünde kıyı boyu yerleşmelerini birbirine bağlar. Bu yol ayrıca Türkiye- Gürcistan bağlantısını sağlar.
• Trabzon’da Karadeniz iklimi görülür.
• Trabzon’da yağış isteği fazla olan çay ve fındık üretimi yaygındır.
• Nüfusu 779.379’dur. Nüfus yoğunluğu fazladır.
7 HAKKARİ
• Oldukça dağlık ve engebeli bir araziye sahiptir.
• Olumsuz iklim koşulları hakimdir. Özellikle kış mevsimi uzun sürmekte ve sert geçmektedir.
• Ekonomik faaliyetler gelişmemiştir.
• Nüfus yoğunluğu azdır.
6 GAZİANTEP
• Yeryüzü şekilleri sade olduğundan ulaşım gelişmiştir.
• GAP ile birlikte tarımda ürün verimi ve çeşidi artmıştır.
• Sanayi faaliyetleri gelişmiş olduğundan bölgesinin en önemli merkezidir.
• Nüfus yoğunluğu fazladır.
