II. Dünya Savaşı’ndan sonra ekonomik olarak çöken Batı Avrupa ülkelerinde 1950’li yıllarda ciddi bir kalkınma hamlesi başladı. Almanya, Belçika, Avusturya ve Fransa gibi ülkelerin kalkınma çabaları, önemli sayılabilecek bir iş gücü ihtiyacını beraberinde getirdi. 1952’den itibaren Federal Almanya, yabancı işçi çalıştırmaya başlamıştır. Portekiz, İspanya, Yunanistan ve İtalya, Avrupa’da işçi göçü veren bazı ülkelerdir. Kuzey Afrika’da yer alan Cezayir, Fas ve Tunus gibi eski sömürge ülkeleri de başta Fransa olmak üzere Avrupa’ya işçi göçü vermiştir. Türkiye ve Yugoslavya da bu göç kervanına katılan ülkeler arasında yer almıştır (Fotoğraf 4.4).
Türkiye’den Avrupa ülkelerine yönelik ilk işçi göçü, 1958-1961 yılları arasında yaşandı. Türkiye 1961’de Almanya ile İşçi Göçü Antlaşması imzaladı. Daha sonra diğer Avrupa ülkeleriyle de (Hollanda, Fransa, Avusturya gibi) peş peşe aynı içerikli antlaşmalar yapılmıştır
Türkiye’de işçi göçünün o yıllarda hızla arttığı görülmektedir. Bunun başlıca nedenleri:
• Kırsal kesimdeki gelirin düşük olması,
• Hızlı nüfus artışı,
• Kırsal alanda isteklerin çoğalması ve çeşitlenmesi,
• Gelir dağılımındaki bozukluklar,
• İstihdam sorunlarıdır.
Türkiye’de 1958-1961 yılları arasında başlayan işçi göçü, tarihsel süreç içinde gerek sayısal gerekse mekânsal açıdan önemli değişmelerle günümüze kadar devam etmiştir. Önceleri bazı Avrupa ülkelerine yapılan göçler, 1980’li yıllardan sonra bazı Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkelerine doğru yön değiştirmiştir.
Yeryüzünde işçi göçlerinin başlangıç yeri Avrupa’dır. İngiltere’de Sanayi Devrimi’nin gerçekleşmesinden sonra sanayi merkezleri oluştu. Bu sanayi merkezlerinde iş gücüne ihtiyaç duyuldu. Kırsal kesimden bu sanayi merkezlerine yoğun bir göç gerçekleşti. İşçi göçünü hızlandıran etmenlerden biri de tarımda makineleşmedir. Tarım alanlarında makinelerin kullanılmasına bağlı olarak onlarca kişinin yaptığı işi, birkaç kişi makinelerle yapacak duruma geldi. Böylece kırsal kesimde yoğun bir işsiz kitle oluştu. Bu işsiz kitlesi, sanayi merkezlerindeki iş gücü ihtiyacını gidermek için şehir merkezlerine göç ettiler. Buna göre işçi göçlerinin temel nedeni sanayileşmedir. Günümüzde de bu göçler devam etmektedir. Az gelişmiş ülke ve bölgelerden sanayileşmiş ülke ve bölgelere doğru yoğun bir göç hareketi yaşanmaktadır. Bu nedenle günümüzde yeryüzünün en sık nüfuslu yerleri arasında sanayileşmiş yerler bulunmaktadır.