Eski çağlardan beri Dünya’nın yuvarlak bir şekle sahip olduğu düşünülmekteydi. Daha sonra küreye benzediği kesin olarak kabul edilmiştir. Ancak günümüzde Dünya’nın şeklinin tam olarak neye benzediği uzay teknolojilerinin gelişmesiyle öğrenilebilmiştir. Uzaydan alınan fotoğrafl ar ve yapılan ölçümler, Dünya’nın herhangi bir geometrik şekle benzemediğini göstermektedir (Görsel 1.43.). Dünya’nın kutuplardan basık, Ekvator’dan şişkin kendine has şekline geoit denir.
Dünya’nın geoit şeklinin sonuçları
• Kutup noktaları, Ekvator’a göre Dünya’nın merkezine daha yakın olduğundan yer çekimi kutuplarda daha fazladır.
• Ekvator’un çevresi kutupların çevresinden daha geniştir.
• Ekvator’un yarıçapı, kutupların yarıçapından daha uzundur.
Dünya Hakkında Kısa Bilgiler Havuzu
• Dünya’nın yaşı: 4,5 ile 5 milyar yıl arasında
• Ekvator’un yarıçapı: 6.378 km
• Kutupların yarıçapı: 6.357 km
• Ekvator’un çevresi: 40.076 km
• Kutupların çevresi: 40.009 km
• Dünya’nın hacmi: 1.083.320.000 km3
• Dünya’nın yüz ölçümü: 510.100.000 km2
• Dünya’nın basıklık oranı: 1/297
Dünya’nın küresel şekle sahip olmasının sonuçları
• Dünya’nın bir yarısı aydınlık, diğer yarısı karanlıktır.
• Güneş ışınlarının yeryüzüne düşme açıları değişir. Güneş ışınlarının yere düşme açısı Ekvator’dan kutuplara doğru daralır (Görsel 1.44.).
• Genel olarak Ekvator’dan kutuplara doğru sıcaklık azalır.
• Cisimlerin gölge boyları kutuplara doğru uzar.
• Paralellerin boyları Ekvator’dan kutuplara doğru kısalır.
• Meridyenlerin boyları birbirine eşittir. Meridyenler arası mesafe Ekvator’dan kutuplara doğru daralır.
• Termik basınç kuşakları oluşur (Ekvator’da termik alçak basınç, kutuplarda termik yüksek basınç).
• Dünya’nın kendi çevresindeki dönüş hızı (çizgisel hız) Ekvator’dan kutuplara doğru azalır.
• Tan ve gurup süreleri Ekvator’dan kutuplara doğru artar.
• Dünya’nın şeklinden dolayı harita çizimlerinde hatalar meydana gelir.
• Kutup Yıldızı (Kuzey Yıldızı) sadece Kuzey Yarım Küre’den görülür. Kutup Yıldızı’nın görülme açısı o yerin enlem derecesini verir.
• Aydınlanma çizgisi çember şeklinde olur.