Dünya haritasındaki herhangi bir yerin, başlangıç enlemi Ekvator ve başlangıç boylamı Greenwich’e göre bulunduğu yere mutlak konum denir. Mutlak konumunun belirlenmesinde paralel (enlem) ve meridyen (boylam) verileri kullanılır.
Mutlak Konum nedir?
Yukarıda mutlak konumu kısaca tanımladık, aşağıda ise mutlak konumun ne demek olduğunu açıkladıktan sonra, Türkiye’nin yani ülkemizin mutlak konumu ile göreceli – mutlak konum karşılaştırmasını yapacağız.
Mutlak konum, basit bir noktadan başka bir şey değildir. Genellikle dünya yüzeyinde bir ızgara koordinatı olarak tanımlanır. Enlem ve boylam bir konumu saptamak için kullanılabilir.
Örneğin, Ankara, İstanbul, …gibi. mutlak konum enlem ve boylama göre derecelendirmedir. (30 derece Kuzey, 90 derece batıdır) gibi. Mutlak konum bulmak, coğrafi araştırma için başlangıç noktasıdır.
Mutlak konum değişmez. Örneğin Türkiye’de güneş her daim İngiltere’den önce doğar önce batar, bunun değişme ihtimali yoktur (tabi Güneş batıdan doğarsa o başka).
Mutlak Konum Göreceli Konum Karşılaştırması
Dünya üzerindeki her hangi bir noktanın veya bölgenin bulunduğu yere coğrafi konum denir. Coğrafi konum mutlak (matematik) ve göreceli (özel) olmak üzere ikiye ayrılır.
Matematik (Mutlak) Konum: Bir yerin Ekvator’a ve başlangıç meridyenine göre yerinin belirlenmesine matematik (mutlak) konum denir.
Ülkemizin güneyinden kuzeyine doğru gidildikçe güneş ışınlarının geliş açısı daralır. Bundan dolayı güneyden kuzeye doğru sıcaklık değerleri de
azalır.
Dağlarımızın güney yamaçları güneşe dönük olduğu için daha sıcaktır. Bu durum dağların güney yamaçlarında nüfus ve yerleşmenin artmasına, meyve ve sebzelerin erken olgunlaşmasına neden olur.
Ayrıca ülkemize doğru kuzeyden esen rüzgârlar sıcaklığı düşürürken, güneyden esen rüzgârlar ise sıcaklığı arttırır.
Özel (Göreceli) Konum: Dünya üzerindeki bir yerin kıtalara, okyanuslara, geçitlere, su yollarına ve kentlere olan uzaklığı o yerin özel (göreceli) konumunu verir.
Ayrıca bir yerin sanayisi, yer altı kaynakları, iklim çeşitliliği, yer şekilleri gibi özellikleri göreceli konumunu belirler.
Örneğin ülkemizin üç tarafının denizlerle çevrili olması, çeşitli yer altı kaynaklarına sahip olması, farklı iklimlerin görülmesi, turizm faaliyetlerinin yaygın olması, ortalama yükseltisinin fazla olması göreceli konumuyla ilişkilidir.
Ayrıca bakınız:
güzeldi beğendim