Boylam nedir, sorusunun en kısa cevabı; başlangıç meridyeninin doğusundaki veya batısındaki herhangi bir noktanın açısal mesafesidir. Boylamlar, doğu ve batı boylamları olmak üzere ikiye ayrılır; derece, dakika ve saniye cinsinden ifade edilir.
Başka bir tanım; dünya üzerindeki bir yerin, başlangıç meridyenine (0°) olan uzaklığının, derece (°), dakika (‘) ve saniye (“) cinsinden açısal değeri.
Örneğin Bursa il merkezinde yer alan Osman Gazi Türbesi’nin boylam değeri 29° 05′ 70″ doğudur. Boylam, yerel saat ve mutlak konumu etkiler.
Bir noktadan geçen paralel dairesinin ekvatora olan açısal uzaklığına enlem denir. Bir noktadan geçen meridyenin başlangıç meridyeni düzlemi ile arasındaki açıya ise boylam denir.
Enlemi ve boylamı verilen bir noktanın dünya üzerindeki yeri kolaylıkla bulunabilir. Örneğin İstanbul’un enlemi 41°00’16”, boylamı ise 28°58’59” dır.
Meridyen – Boylam Nedir?
Bir kutuptan diğerine ulaşan ve paralelleri dik açıyla kesen hayali çizgilere meridyen denir.
Dünya üzerindeki herhangi bir noktanın, başlangıç meridyenine olan uzaklığının açı cinsinden değerine boylam denir. Boylam bir noktadan, yerin merkezine çekilen dikey bir çizgiyle başlangıç meridyeni arasındaki açıdır.
Derece (°), dakika (’) ve saniye (”) olarak ifade edilir. Bir yerin boylam derecesi başlangıç meridyenine göre doğuda veya batı’da diye belirtilir. Örneğin Ankara, 32°53’doğu boylamındadır. Boylam da pratikte meridyenle aynı anlamda kullanılır.
Meridyenlerin Özellikleri Nelerdir?
- Başlangıç meridyeni, İngiltere’de Greenwich kasabası ile aynı adla anılan gözlem evinden geçen meridyendir.
-
Meridyenler Kuzey – Güney yönünde uzanırlar.
-
Greenwich’in doğusunda 180, batısında da 180 olmak üzere toplam 360 tane meridyen yayı vardır. Doğusundakilere doğu meridyenleri, batısındakilere batı meridyenleri denir.
-
Meridyenlerin boyları (20.004.5 km) birbirine eşittir.
-
İki meridyen arasındaki mesafe Ekvator üzerinde 111 km’dir. Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe bu mesafe azalır ve bütün meridyenler kutup noktalarında birleşirler. (0° 111 km, 10° 109 km, 20° 104 km, 30° 96 km, 40° 85 km, 50° 71 km, 60° 55 km, 70° 38 km, 80° 19 km, 90° 0 km)
-
Ekvator bir daire olduğu için iç açılar toplamı 360° dir. Her dereceden bir meridyen yayı geçmektedir.
-
Meridyenlerin dereceleri başlangıç meridyeninden doğuya ve batıya doğru gittikçe artar.
-
Her meridyenin bir karşıtı (antimeridyen) vardır. İkisi birlikte bir çember oluştururlar. Bir meridyenin karşıt meridyenini bulmak için verilen meridyen 180’den çıkarılır. Karşıt meridyen daima farklı yarım kürededir. Örneğin 35° batı meridyenin karşıt meridyeni: 180–35=145° doğu meridyenidir. Örneğin başlangıç meridyenin (0°) karşıtı, 180° meridyenidir. İstanbul üzerinden geçen 29° doğu meridyeninin karşıtı 151° batı meridyenidir.
-
Bir meridyen üzerindeki tüm noktaların yerel saati aynıdır.
-
Ardışık iki meridyen arasındaki yerel saat farkı 4 dakikadır.
Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki bir tam dönüşü 24 saattir. Bundan dolayı, komşu iki meridyen yayı arasındaki zaman farkı 4 dakikadır (24×60 = 1440 dak. 1440/360 = 4 dak.).
Boylam nedir sorusuna cevap verdik. Boylam ve meridyenin farklarına değindik. Meridyenlerin özelliklerinden bahsettik ve boylam hakkında tüm bilgileri paylaştık.
Boylam hakkında ayrıca aşağıdaki adresi de ziyaret edebilirsiniz:
Boylam nedir sorusuna görsel cevap: